Τα πάντα για το δεντρολίβανο

9 θεραπευτικές ιδιότητες- επιδράσεις του δενδρολίβανου , οι παρενέργειες και η καλλιέργεια του φυτού-όλα για το δεντρολίβανο

ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ

 ΧΡΗΣΕΙΣ-ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ-ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ

 Το δεντρολίβανο ή αλλιώς αρισμαρί είναι από τα πιο κοινά βότανα που μπορεί να βρει κανείς σε διάφορες μορφές του. Δικαιολογημένα είναι από τα αγαπημένα των βοτανολόγων αλλά και των νοικοκυρών χάρη στις πολλές του χρήσεις. Το καλύτερο όμως είναι ότι μπορεί εύκολα ο καθένας μας να το καλλιεργήσει στην αυλή ή στο μπαλκόνι του. Αρχικά  η καλλιέργειά του αξίζει μόνο και μόνο για την ομορφιά του αλλά, όπως θα διαβάσετε παρακάτω, το δεντρολίβανο έχει πάρα πολλές χρήσεις και είναι πολλά παραπάνω από ένας όμορφος θάμνος στην αυλή σας. Τι καλύτερο από το να έχεις στο σπίτι σου άφθονο φρέσκο δεντρολίβανο ανα πάσα ώρα και στιγμή;

Σε αυτό το άρθρο θα βρείτε αναλυτικά όλες τις πληροφορίες για το συγκεκριμένο βότανο. Πιο συγκεκριμένα τα περιεχόμενα είναι:

• Στοιχεία ονομασίας
• Φαρμακευτικές δράσεις
• Καλλωπιστικές χρήσεις
• Πιθανές παρενέργειες/ Δοσολογία
• Καλλιέργεια
• Οδηγίες παρασκευής αφεψήματος, νερού, λαδιού από δεντρολίβανο στο σπίτι

Στοιχεία ονομασίας

  Το δενδρολίβανο (Rosmarinus officinalis L.) ανήκει στην οικογένεια Lamiaceae. Η ονομασία του είναι συνδυασμός των λέξεων δένδρο και λιβάνι( χάρη στην έντονη χαρακτηριστική μυρωδιά του)ενώ η λατινική του ονομασία Rosmarinous σημαίνει ρόδο της θάλασσας γιατί πιστευόταν ότι το φυτό μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς πότισμα παρά μόνο με τη δροσιά της θάλασσας. Η δεύτερη αυτή ετυμολογία της λέξης οδήγησε και στην παράδοση ότι ήταν ο αγαπημένος θάμνος της Παναγίας (Rose) και (Mary).

Φαρμακευτικές δράσεις

Το λατρεμένο από τις μέλισσες δεντρολίβανο πέρα από την χρήση του στην μελισσοκομεία, επεξεργάζεται για την παραγωγή ελαίων, ποτών,  αρωμάτων, σαπουνιών ακόμη και εντομοκτόνων.

Κατά κύριο λόγο όμως είναι γνωστό για την χρήση του στην μαγειρική καθώς με την ιδιαίτερη γεύση του απογειώνει ψητά ,ψάρια ,ψωμιά και ζύμες και αρωματίζει σχεδόν όλα τα μεσογειακά πιάτα. Επίσης, χάρη στην βακτηριοκτόνο δράση του χρησιμοποιείται για την συντήρηση τροφίμων, αφού βρέθηκε ότι αναστέλλει έξι μικροοργανισμούς που αλλοιώνουν συνήθως το κρέας.

Πέρα από την χρήση του στην μαγειρική το δεντρολίβανο είναι διάσημο και για τις φαρμακευτικές ευεργετικές του ιδιότητες που ήταν γνωστές από την αρχαιότητα.

1.Tονωτική δράση

• Η κατανάλωση αφέψημα δεντρολίβανου είναι κατά:

Λιποθυμίας και των ζαλάδων

Ατονίας

Πονοκεφάλου

Κρυολογηματος

Υπερκόπωσης

Εξάντλησης

Κατάθλιψης 

Βοηθάει σημαντικά σε περιπτώσεις δυσπεψίας και

Καταπολεμά εντερικές λοιμώξεις και διάρροια

2.Αντιοξειδωτική δράση

Παράλληλα, διαθέτει αντιοξειδωτική δράση. Οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες των εκχυλισμάτων του δενδρολίβανου βασίζονται στα φαινολικά συστατικά του. Χάρη σε αυτήν την πολύτιμη σύνθεσή του, προστατεύει από την οξειδωτική φθορά, με αποτέλεσμα να θωρακίζει και να προστατεύει τον οργανισμό

3.Βελτίωση μνήμης και συγκέντρωσης

Το δεντρολίβανο καταρχήν αυξάνει την αιματική ροή και την αιμάτωση του εγκεφάλου. Είναι ένα πολλά υποσχόμενο βότανο για τη φυσική θεραπεία παθήσεων του νευρικού συστήματος, όπως το άγχος, η κατάθλιψη, η νόσος του Alzheimer και του Parkinson. Έχει φανεί πως μπορεί να προάγει την υγεία του εγκεφάλου, μέσω διευκόλυνσης της επικοινωνίας μεταξύ των κυττάρων, βελτίωση της βιωσιμότητάς τους και σωστή ροή του αίματος στον εγκέφαλο. Επιπλέον, διάφορα συστατικά που περιέχει φαίνεται να παρουσιάζουν νευροπροστατευτικές ιδιότητες. Ακόμη, ανακαλύφθηκε ότι μπορεί να ενεργοποιήσει το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, βελτιώνοντας την ποιότητα μνήμης, την ικανότητα συγκέντρωσης, αλλά και τη διάθεση των ατόμων.

ü το αφέψημα του φυτού αλλά και η απλή εισπνοή του εκχυλίσματός του, ενισχύουν τη μνήμη και τη συγκέντρωση – αυξάνοντας την επίδοση φοιτητών και εργαζομένων – και βελτιώνουν σημαντικά τη διάθεση και την ποιότητα ύπνου.

 

4.Δράση στο καρδιαγγειακό σύστημα-βελτίωση υπέρτασης

Έρευνες έχουν επιβεβαιώσει πως κυρίως αφέψημα από τα φύλλα του θάμνου είναι ευεργετικά στα άτομα με αυξημένη αρτηριακή πίεση, συμβάλλοντας στην πρόληψη και καλύτερη διαχείριση της υπέρτασης. Παράλληλα με την βελτίωση της  αγγειακή λειτουργίας, μπορεί επίσης να αναστέλλει τον σχηματισμό θρόμβων. 

 

5.Μείωση γλυκόζης και χοληστερόλης

Πέραν όλων αυτών, σε πρόσφατες μελέτες βρέθηκε ότι μπορεί να μειώσει τη γλυκόζη αίματος χάρη στο ροζμαρινικό και το καρνοσικό οξύ που περιέχονται στο βότανο και τα επίπεδα χοληστερόλης. Επίσης έχει αποδειχτεί ότι το τσάι δεντρολίβανο πέραν των άλλων μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του σωματικού βάρους.

6.Αντιμικροβιακή δράση

Το δεντρολίβανο μαζί με την ρίγανη και το χαμομήλι, είναι από τα πιο γνωστά βότανα που έχουν αντιμικροβιακή- αντισηπτική δράση.

• Σε σοβαρά τραύματα και πληγές το νερό δεντρολίβανου δηλαδή νερό μέσα στο οποίο έχουμε σιγοβράσει δεντρολίβανο μπορεί να κάνει θαύματα καθώς εφαρμόζοντας αντισηψία την περιοχή, επιταχύνει την επούλωση της.
• Επιπλέον, το αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου περιέχει σημαντικά επίπεδα ισχυρότατων ουσιών που μειώνουν τη φλεγμονώδη φάση και μπορούν να επιταχύνουν τη διαδικασία επιθηλιοποίησης και την επιδερμική αναγέννηση.
• Η δε τοπική εφαρμογή της αλοιφής δενδρολίβανου μειώνει σημαντικά τη φλεγμονή και αυξάνει τη συστολή πληγών.
• Inhaling the aroma can fight respiratory infections because of its antiseptic properties. It also has an antispasmodic effect, which helps in the treatment of bronchial asthma. 

7. Αντιμυκητησιακή δράση

Έχει αναδειχτεί από έρευνες ότι αναστέλλει μερικώς την ανάπτυξη, καθώς και την παραγωγή τοξινών από διάφορους μύκητες.

• Πλύσεις με νερό δεντρολίβανου μπορούν συνδυαστικά να καταπολεμήσουν μυκητιάσεις των άκρων.

Καλλωπιστικές χρήσεις

1.Καλλωπιστικές δράσεις στην επιδερμίδα

 Το καρνοσικό οξύ προστατεύει το δέρμα από τις φθορές που προκαλούνται από επικίνδυνες ακτινοβολίες UV. Έτσι το δεντρολίβανο πιθανότατα να αποτελεί ένα φυσικό τρόπο προστασίας από τα πρόωρα σημάδια γήρανσης της επιδερμίδας. Επιπλέον, χάρη στις στυπτικές και αντιμικροβιακές του ιδιότητες, υποστηρίζει την υγεία του δέρματος (πρόληψη μολύνσεων) και ενδείκνυται ιδιαίτερα για επιδερμίδες με ακμή, λιπαρότητα, πόρους ή/και ατέλειες.

Στο πρόσωπο προτείνεται να χρησιμοποιούνται ελάχιστες σταγόνες ελαίου δεντρολίβανου μετά τον καθαρισμό και πριν από την εφαρμογή της ενυδατικής φροντίδας, αναμειγμένο με κάποιο άλλο φυτικό έλαιο (π.χ. jojoba oil, καστορέλαιο) ή serum.

Face steaming

2.Καλλωπιστικές δράσεις στα μαλλιά

Ακόμη, το δεντρολίβανο είναι μεταξύ άλλων το πιο διάσημο για την ενδυνάμωση των μαλλιών. Εδώ και πολλά χρόνια χρησιμοποιούσαν το δεντρολίβανο για την καταπολέμηση της τριχόπτωσης αλλά και την καθυστέρηση εμφάνισης γκρίζων-λευκών τριχών.  

• Για αυτήν την περίπτωση συστήνεται λούσιμο των μαλλιών με νερό δεντρολίβανου αλλά και  η χρήση ελαίων κατευθείαν στο κρανίο κάνοντας ελαφρύ μασάζ.

Δοσολογία, Παρενέργειες

Ανεξάρτητα από την φυτική προέλευση του δεντρολίβανου όταν χρησιμοποιείται σαν φάρμακο θα πρέπει να προσέξετε τα παρακάτω για να μην έρθετε αντιμέτωποι με τις πιθανές του παρενέργειες στον οργανισμό σας.

Αρχικά, θα πρέπει να εξετάσετε το ενδεχόμενο αντίδρασης-επίδρασης του βοτάνου με κάποιο από άλλο φαρμακευτικό σκεύασμα που παίρνετε.

Επίσης, καλό θα ήταν να μην υπερβαίνετε τις 3 κούπες καθημερινώς από αυτό το αφέψημα.

Τέλος, όταν χρησιμοποιείτε το αιθέριο έλαιο για την ενδυνάμωση του τριχωτού της κεφαλής να θυμάστε ότι γενικά συνιστάται για χρήση μία φορά τον μήνα εφαρμόζοντας το λαδάκι στο κεφάλι σας και κάνοντας ελαφρύ μασάζ στο κρανίο. Ξεβγάζετε μετά από 12 ώρες.

Σε γενικά πλαίσια η χρήση του δεντρολίβανου θεωρείται ασφαλής, παρόλα αυτά όπως και με οτιδήποτε άλλο καταναλώνουμε, όταν χρησιμοποιείται σε μεγάλες ποσότητες ή για μεγάλα χρονικά διαστήματα είναι πιθανό να παρουσιαστούν ανεπιθύμητες παρενέργειες. Ας μην ξεχνάμε ότι πάν μέτρον άριστον!

Σημαντικότερες παρενέργειες της χρήσης δεντρολίβανου είναι οι παρακάτω:

• Ερεθισμός του στομάχου και του εντέρου (γαστρεντερικές διαταραχές)
• Τοξικότητα (βλάβη στους νεφρούς)
• Αλλεργική αντίδραση
• Επιληπτικές κρίσεις που οφείλονται στις μονοτερπενικές κετόνες που περιέχει
• Ενθαρρύνει την εμμηνορροϊκή αιμορραγία(από την επίδρασή του στο καρδιαγγειακό σύστημα)
• Πνευμονικό οίδημα(από την επίδρασή του στο καρδιαγγειακό σύστημα)
• Υπερδοσολογία μπορεί επίσης να προκαλέσει αποβολές σε εγκύους.

Καλλιέργεια φυτού

Αν όλες αυτές οι χρήσεις του δεντρολίβανου δεν σας έπεισαν να φυτέψετε το απαραίτητο στολίδι του κάθε κήπου, θα αλλάξετε γνώμη όταν διαβάσετε πόσο απλή είναι η καλλιέργειά του.

Τα μόνο υλικά που χρειάζεστε για είναι:

I.Γλάστρα

II. Χώμα εμπλουτισμένο με βιολογικό λίπασμα (ευδοκιμεί καλύτερα σε ελαφρά εδάφη με καλή αποστράγγιση και ουδέτερο pH. αλλά μπορεί να προσαρμοστεί στους περισσότερους τύπους εδαφών ακόμα και σε ξηρά άγονα εδάφη)

III. Σπόρους/ ρίζα/ κλαδάκι δεντρολίβανου.

Τοποθετείτε τους σπόρους επάνω στο χώμα και από πάνω τους καλύπτετε με μία-δύο χούφτες χώμα.

Αν έχετε αγοράσει ρίζα, δηλαδή το φυτό στην πρώτη του φάση ανάπτυξης όταν βλασταίνει αλλά είναι μικρό, το τοποθετείτε πιο βαθιά στο χώμα(να στερεωθεί καλά).

Το φύτεμα με  κλαδάκι όμως, είναι ο πιο συναρπαστικός τρόπος και είναι δωρεάν! Την επόμενη φορά που θα δείτε έναν θάμνο δεντρολίβανου, αφού ρωτήσετε τον ιδιοκτήτη, απλώς κόβεται ένα κλαδάκι του φυτού και το φυτεύετε όρθιο στην γλάστρα σας. Με την βοήθεια του νερού ο κορμός του κλαδιού θα βγάλει ρίζες, και χάρη στα θρεπτικά συστατικά του χώματος θα εξαπλωθεί στο χώμα και θα αναπτυχθεί κανονικά! Σημαντικό είναι το κλαδάκι να είναι φρέσκο όχι μαραμένο.

Αυτή η περίπτωση καλό είναι να προτιμάται την άνοιξη- καλοκαίρι.

Σε όλες τις περιπτώσεις ποτίζουμε με νερό αμέσως μετά το φύτεμά τους στο χώμα.

IV. Νερό (τον πρώτο καιρό ποτίζουμε τακτικά ακόμα και ανά τρείς μέρες. Αφού το φυτό αρχίζει να παίρνει μορφή και μεγαλώνει σε ύψος ποτίζουμε μια φορά τη βδομάδα, ακόμη και τους καλοκαιρινούς μήνες).

Tip: Αποφύγετε περιβάλλον με υγρασία και κακό αερισμό και φωτισμό (κλειστά δωμάτια).

Bonus: Καλλιεργείται κατάλληλα και σε παραθαλάσσιες περιοχές
(θυμηθείτε την ρίζα της ονομασίας του).

Οδηγίες παρασκευής αφεψήματος, νερού, λαδιού από δεντρολίβανο στο σπίτι.

• à Για το αφέψημα(τσάι): βράζετε το νερό και έπειτα βάζετε ένα κουταλάκι του γλυκού αποξηραμένο ή μισό κουταλάκι φρέσκο δεντρολίβανο. Καπακώνετε και το αφήνετε για 8-10 λεπτά. Έπειτα σουρώνετε από τα φύλλα και πίνετε. Αν θέλετε μπορείτε να προσθέσετε στην κούπα σας λίγο μέλι και λίγες σταγόνες μέλι.
• à Για το νερό δεντολίβανου: Σε ένα κατσαρολάκι βράζετε σε χαμηλή φωτιά, όση ποσότητα νερού χρειάζεστε(μπορείτε να κάνετε μεγαλύτερη ποσότητα και να το αποθηκεύσετε) και ρίχνετε μέσα ένα ματσάκι δεντρολίβανο. Το αφήνετε να σιγοβράσει για μία ώρα, την πρώτη μισή ώρα με το καπάκι, την υπόλοιπη ώρα χωρίς. Αφαιρείτε τα υπολείμματα δεντρολίβανου και αφήστε το νερό να κρυώσει. Γενικά, έχετε κατά νου ότι για ένα λίτρο νερού αντιστοιχεί ένα ματσάκι( 50 γρ.) δεντρολίβανο.
• à Για το λάδι δεντρολίβανου ακολουθείτε την ίδια διαδικασία αλλά, αντί για νερό βάζετε ένα λάδι της αρεσκείας σας. Pro tip: Ο συνδυασμός με καστορέλαιο και λάδι καρύδας θα είναι πιο αποτελεσματικός για την περιποίηση των μαλλιών.